Müteşabih olan âyetlerden üçünün meali şöyledir: (Kıyamet günü bütün yeryüzü Allahın kabzasında [avcundadır]. Gökler Onun sağ eliyle dürülmüş olacaktır. O, müşriklerin şirkinden yüce ve münezzehtir.) [Zümer 67] , (Yahudiler, Allah’ın eli bağlıdır [sıkıdır], dediler. Hayır, Allah’ın iki eli de açıktır.) [Maide 64], (Allah’ın eli onların ellerinin üzerindedir.) [Fetih 10]

Bu üç âyette bildirilen el, insan eli gibi bir el sanılır. Halbuki Allah hiçbir mahluka benzemez. O halde selefi salihin [sahabe, tabiin ve tebei tabiin] gibi, el var, ama keyfiyeti meçhuldür demek lazımdır. Bakara suresinin, (Doğu da batı da Allah’ındır. Nereye dönerseniz Allah’ın yüzü oradadır) mealindeki 115. âyetinde Allahın bir mahluk gibi yüzü olduğu anlaşılabilir. Yüzden kasıt nedir bilinmez. Nur suresinin, (Allah yerin ve göklerin nurudur) mealindeki 35. âyetinden Allah nur sanılır. Halbuki nur yaratıktır. Bunun da keyfiyeti meçhuldür. Esas konumuzu teşkil eden âyet ise şudur: (O, gökleri ve yeri altı günde yaratan, sonra Arş’a istivâ edendir. Nerede olsanız, O sizinle beraberdir.) [Hadid 4]

Allah için yaratmak zor değildir, yaratması için altı güne ihtiyacı olmaz. Ol derse hemen olur. Kün feyekün âyetleri de bunu göstermektedir. Altı günde yarattığına inanırız, fakat keyfiyeti meçhuldür deriz. Bazı âlimler günden maksat devirdir demişlerdir. Gökleri yarattıktan sonra Arş’a istiva ettiği bildiriliyor. Arş’a istiva ettiğine inanırız ama keyfiyetini bilemeyiz. İbni Teymiyeciler gibi Arş’ta oturuyor demeyiz. Çünkü böyle söylemek onu mahlukata benzetmek olacağı için küfürdür. Âyetin sonunda ise, (Nerede olursanız olun, sizinle beraberdir) buyuruluyor.

İbni Teymiyeci, bu âyeti tevil ediyor da ötekini tevil etmiyor. Bu da, bir kimsenin bir kimse ile beraber olması gibi elbette değildir. O zaman mahluka benzemiş olur. Allah her yerde demek de, mekan isnat edildiği için küfürdür. Bir hadis-i şerifte, (Allah her yerde hazır ve nazırdır) buyuruluyor. Halbuki Allah mekandan münezzehtir. O halde, (Allah her yerde hazır ve nazırdır) ifadesi mecazdır. Yani zamansız ve mekansız hiçbir yerde olmayarak hazır ve nazır demektir. (Eşedd-ül-cihad)

Vehhabiler, müteşabih ayet ve hadislere veya zahir ifadelere bakarak, (amel imandan parçadır) diyorlar. Günah işleyene mesela içki içene veya namaz kılmayana kâfir diyorlar. (Şu günâhı işleyen Cennete giremez veya mü’min değildir) demek, (O günahtan tövbe edilmezse, af veya şefâate uğramazsa, günâhının cezasını çekmeden cennete girmez) demektir. Çünkü zerre kadar imanı olan cennete girecektir. Günâh ile, imansızlık ayrı şeylerdir. (Hadika)

Tevilsiz yanlış anlaşılacak bazı hadisler: (Allah, gölgesinden başka hiçbir gölgenin bulunmadığı kıyamette, yedi sınıf insanı kendi gölgesinde gölgelendirir.) [Buharî] (Burada gölge himaye demektir.), (Sultan, yerde Allahın gölgesidir.) [Taberânî] (Müslüman sultan yetkilidir.), (Allah gece sabaha doğru yer semasına iner.) [Buhari] (Rahmeti iner), (Üç sınıf kimseye, Allah güler.) [Taberânî] (Gülmek razı olmaktır.), (Cennet kılıçların gölgesi altındadır.) [Müslim] (Cihad eden mümin cennete gider), (Cennet anaların ayakları altındadır.) [Müslim] (Cennet müslüman ana babanın rızasındadır), (Namazı kasten terk eden kâfirdir.) [Taberani] (Namazın farz olduğuna inanıp, tembellikle kılmayana kâfir denmez.), (Mümin, zina ederken, şarap içerken ve hırsızlık ederken mü’min değildir.) [Müslim] (Bunlar bu halde iken kâmil mümin değildir.)

05092002