MİLAT ÖNCESİ YÜZYILLARDA YAPILAN ÇALIŞMALAR
Hristiyanların Kitâb-ı Mukaddesinin birinci kısmını teşkil eden Eski Ahidin tarihinin, Hz. İsa'dan önceki asırlara dayandığını daha önce belirtmiştik. Eski Ahidin birinci bölümünü teşkil eden Tevrat, M.Ö. XIII. yüzyılda Hz. Musa'ya vahyedilmiş bir kitap olarak, uzun bir süre Ahid Sandikları'nda muhafaza edilmişti. Ancak bir süre sonra bu kitap, içinde bulunduğu sandıklardan çıkarılmış ve kaybedilmiştir, Yahudi Tanahını oluşturan, aynı zamanda Hristiyan Eski Ahidi içinde yer alan ve Tevrattan sonra ortaya çıkan bazı kitaplar da, aynı akibete uğrayarak kaybolmuşlardır. Bilhassa Hz.Süleyman'dan sonra, Yahudi devletinin yıkılışı ve mabedin tahribini takip eden yıllarda Tevrat ve Nebiler'e ait kitaplar tamamen kaybolmaya yüz tutmuştu. Bazı Yahudi din adamları, kaybolmaya yüz tutan bu kitapları yeniden ortaya çıkarmak ve tekrar yazılı hale getirmek üzere çalışmalara başladılar. İşte bu yeniden bir araya getirip yazma çalışmaları sırasında esas metinlerde olmayan birçok şey, bu kitaplara sokulmuş, bu yüzden daha o devirlerde yeniden düzenlenen bu kitaplara itirazlar yapılmaya başlanmıştır. O kitapların yeniden yazıldığı sıralarda bazı kimseler ortaya çıkarak, bu kitapların, esas Tevrattan ve Nebiler'e ait kitaplardan farklı malzemeler ihtiva ettiğini, yani bunlarda bir takım değişiklikler olduğunu ileri sürmüşlerdir;
Hristiyanların Eski Ahidi içinde yer alan Tevrat ve diğer bazı kitaplara yöneltilen ilk ciddi tenkid,M.Ö. dördüncü yüzyılda ortaya çıkmış olan Şomronîm hareketi ile başlamıştır(52). Görüldüğü gibi Hristiyanların Eski Ahidi üzerinde yapılan ilk suçlama ve tenkid faaliyeti, Hristiyanlık bir din olarak ortaya çıkmadan en az dört asır önce başlamıştır. Dolayısı ile Hristi-yanlıktan önce ortaya çıkan Yahudi Tanahının, Hristiyanlığa intikal eden bir mirası olan Eski Ahide, daha Hristiyanlık ortaya çıkmadan bazı tahrifat ve değişiklik isnadları yapılmıştır.
Hz. İsa öncesi devirlerde ortaya çıkan bazı Yahudi mezhepleri, Eski Ahid üzerinde birçok münakaşalar yapmışlar, bilhassa Samirîler, diğer Yahudilerin ellerinde bulunan kitapların bir kısmını reddetmişlerdir. Halen elde mevcut İbranice Tevrat ile Samirîlerin ellerinde bulunan Tevrat arasında büyük farklılıklar vardır. Samirî Tevratı, Hz.İsa'dan önce ortaya çıkmış bir kitapdır.
Hristiyanların Eski Ahidi içinde yer alan Tevrat ve diğer bazı kitaplara yöneltilen ilk ciddi tenkid,M.Ö. dördüncü yüzyılda ortaya çıkmış olan Şomronîm hareketi ile başlamıştır(52). Görüldüğü gibi Hristiyanların Eski Ahidi üzerinde yapılan ilk suçlama ve tenkid faaliyeti, Hristiyanlık bir din olarak ortaya çıkmadan en az dört asır önce başlamıştır. Dolayısı ile Hristi-yanlıktan önce ortaya çıkan Yahudi Tanahının, Hristiyanlığa intikal eden bir mirası olan Eski Ahide, daha Hristiyanlık ortaya çıkmadan bazı tahrifat ve değişiklik isnadları yapılmıştır.
Hz. İsa öncesi devirlerde ortaya çıkan bazı Yahudi mezhepleri, Eski Ahid üzerinde birçok münakaşalar yapmışlar, bilhassa Samirîler, diğer Yahudilerin ellerinde bulunan kitapların bir kısmını reddetmişlerdir. Halen elde mevcut İbranice Tevrat ile Samirîlerin ellerinde bulunan Tevrat arasında büyük farklılıklar vardır. Samirî Tevratı, Hz.İsa'dan önce ortaya çıkmış bir kitapdır.
KİTÂB-I MUKADDES ÜZERİNDE YAPILAN ÇALIŞMALAR
- GENEL OLARAK TENKİD İLMİ
- MİLAT ÖNCESİ YÜZYILLARDA YAPILAN ÇALIŞMALAR
- MİLAT SONRASI İLK YÜZYILLARDA YAPILAN ÇALIŞMALAR
- İSLÂM DÜNYASINDA YAPILAN ÇALIŞMALAR
- HRİSTİYAN BATI DÜNYASINDA YAPILAN ÇALIŞMALAR