manevi terbiye

Kelime olarak tarikat, "yol" anlamını taşır. Esas kullanıldığı mâna ise, tasavvuf yolunda uyulması gerekli bazı kuralları, metotları ve şartları içeren bir sistem oluşudur. Bu açıdan tarikatların tasavvuf için birer vasıta olarak kabul edilmesi mümkündür.

"Kâli hâle tebdil etmek", yani söylenen sözleri yaşanır hâle getirmek şekliyle ifade edilen tasavvuf, aslında İslâm dininin içerdiği bilgi sisteminin kuvveden fiile, teoriden pratiğe geçiş hâlidir.(1)

"Tarikat" kavramını tam olarak anlayabilmek için sadece sözlük veya dinî terim anlamına bakmak son derece yetersiz bir davranış olur. Ulaşmak istenilen bilginin çok az bir bölümü belki bu yolla elde edilebilir. Diğer yandan, "tarikat ve tarikatlar" hakkında yazılmış olan –kimi menfî kimi de müspet anlamda– yüzlerce kitaba müracaat da mümkündür. Ancak bütün bu faaliyetler şayet "tarikat"ın esas maksadını ve hedefini anlamaya yetmiyorsa, hiçbir anlam ifade etmeyecektir.

Tasavvufun ısrarla üzerinde durduğu bâtınî amellerle ilgili ayet-i kerime varmıdır, diye bir soru gelebilir akla.

Evet, açıkça bâtınî niyet ve amellere işaret eden ayet-i kerimeler vardır. Bir kaç örnek vermek gerekirse; Allah-u Zülcelâl şöyle buyurmuştur:

"Deki, ancak bizim Rabbimiz bâtınî ve zâhirî olan fevahiş (kötü) davranışları haram kılmıştır." ( Araf/ 33 )

Diğer bir âyet-i kerimede de:

"Zahiri ve bâtınî olan kötülüklere yaklaşmayın" (En'am, 151) buyurmuştur.

Allah-u Zülcelâl nasıl zâhirî azalarımızla yaptığımız kötü hareketleri haram kılmışsa, bâtınî olan; kin tutmak, riya (gösteriş) da bulunmak, hased etmek gibi kötü hareketleri de haram kılmıştır.